حالت های دوربین در عکاسی [اصول پایه عکاسی] قسمت نهم

حالت های دوربین دیجیتال

داشتن درک مناسب از حالت دوربین های دیجیتال برای کنترل میزان نوردهی در عکاسی ضروری است. چه عکاس مبتدی باشید یا خیلی ماهرانه عکاسی کنید، در هر صورت باید بدانید که هر حالت دوربین در شرایط مختلف چه کاری انجام میدهد و چه زمانی باید استفاده شود.

حالت های دوربین دیجیتال چیست؟

حالت های دوربین دیجیتال به عکاسان اجازه میدهد تا پارامتر های نوردهی، به ویژه سرعت شاتر، دیافراگم و ISO را کنترل کنند. در حالی که حالت های خاص میتوانند نوردهی دوربین را کاملا خودکار کنند، حالت های دیگری نیز وجود دارد که به عکاس کمک میکند تا برخی پارامتر های نوردهی را به صورت دستی کنترل شود.

در گذشته، چیزی به نام حالت دوربین وجود نداشت و همه چیز دستی بود. عکاسان باید دیافراگم، سرعت شاتر را دستی تنظیم کرده و فیلم مناسب را برای دوربین هایشان انتخاب میکردند. آنها باید برای ارزیابی شدت و میزان نور، دستگاه نورسنج مخصوص را که نور را اندازه گیری میکرد و اطلاعت نوردهی را ارائه میداد که بعد ها در دوربین به کار گرفته شد. در سال 1938 شرکت Kodak یک دوربین فیلمی با نورسنج داخلی معرفی کرد و در سال 1962 یک شرکت ژاپنی به نام "Topcon" اولین دوربین SLR را معرفی کرد. با انتخاب این دوربین دیگر لازم نبود عکاسان نورسنج جداگانه حمل کنند و دوربین این کار را برایشان انجام میداد. حالت های اتوماتیک جدید شروع به ظاهر شدن در دوربین ها کردند که مقدار نور ورودی به لنز را اندازه گیری کرده و به صورت خودکار پارامتر های نوردهی مناسب را برای ایجاد تصویری با روشنایی مناسب، انتخاب میکردند.

امروزه بیشتر دوربین های دیجیتال حالت های مختلفی دارند که می توانند در شرایط مختلف مورد استفاده قرار بگیرند. در حالی که بیشتر دوربین های کامپکت برای راحتی کار روی حالت های خودکار تمرکز دارند، دوربین های پیشرفته تر از حالت هایی برخوردارند که اجازه کنترل دستی و خودکار نوردهی را میدهند.

انواع حالت های دوربین

در اینجا چهار نوع اصلی حالت دوربین وجود دارد که امروزه در اکثر دوربین های دیجیتال وجود دارند :

1. برنامه (P)

2. اولویت شاتر (Tv) یا (S)

3. اولویت دیافراگم (Av) یا (A)

4. دستی (M)

• حالت برنامه

در حالت برنامه دوربین بر اساس مقدار نور عبوری از لنز، دیافراگم و سرعت شاتر را به صورت خودکار برای شما انتخاب میکند. این حالتی است که شما باید در عکس های سریع، وقتی که فقط نیاز دارید با فشردن دکمه شاتر عکسی بگیرید دوربین سعی خواهد کرد تعادل بین دیافراگم و سرعت شاتر را برقرار کند و بر اساس شدت نور این دو را کم و زیاد کند. اگر دوربین را به سمت منطقه روشن بگیرید، دیافراگم به صورت خودکار به عددی بالاتر افزایش پیدا میکند در حالی که سرعت شاتر را سریع باقی میماند. گرفتن دوربین به سمت منطقه تاریک دیافراگم را به عددی کمتر کاهش میدهد تا سرعت شاتر سریع حفظ شود. اگر نور کافی نباشد، دیافراگم لنز در کمترین عدد باقی مانده و در حالی که سرعت شاتر تا رسیدن به نوردهی مناسب کاهش پیدا میکند.

استفاده از این حالت پیشنهاد نمیشود، زیرا کنترل زیادی روی نوردهی به شما نم دهد. روشی وجود دارد که میتوانید با تغییر حالت دوربین، دیافراگم و سرعت شاتر پیشنهاد شده توسط دوربین را نادیده بگیرید (در دوربین های نیکون در قسمت پشت دوربین قرار دارد) اگر دکمه تنظیمات دوربین را به سمت چپ بچرخانید، دوربین سرعت شاتر را کاهش و دیافراگم را افزایش و اگر دکمه تنظیمات را به سمت راست بچرخانید، دوربین سرعت شاتر را افزایش و دیافراگم را کاهش میدهد.

• حالت اولویت شاتر

در حالت اولویت شاتر شما سرعت شاتر را به صورت دستی تنظیم میکنید و دوربین به صورت خودکار بسته به میزان نور ورودی به لنز، دیافراگم را انتخاب میکند. این حالت برای مواقعی که نیاز دارید حرکت تار یا ثابت شود در نظر گرفته شده است. اگر نور زیاد باشد، دوربین دیافراگم را به عدد بیشتر افزایش میدهد که باعث کمتر شدن نور عبوری از لنز میشود. اگر نور به مقدار کافی نباشد دوربین دیافراگم را به عددی پایین تر کاهش داده و در نتیجه نور بیشتری از لنز عبور خواهد کرد. بنابراین در حالت اولویت شاتر سرعت شاتر ثابت میماند.

استفاده از این حالت پیشنهاد نمی شود، زیرا خطر به وجود آمدن عکس های بسیار تاریک یا بسیار روشن وجود دارد. چرا؟ به این دلیل که اگر مقدار نور محیط کافی نباشد و سرعت شاتر روی عدد بالایی تنظیم شود، نوردهی به دیافراگم/سرعت لنز محدود می شود. برای مثال، اگر حداکثر دیافراگم لنز f/4.0 باشد، دوربین قادر به استفاده از دیافراگم پایین تر از f/4.0 نخواهد بود و با سرعت شاتر سریع تر از آنچه تنظیم شده است، عکسبرداری می کند. در نتیجه تصویر کم نور خواهد بود. در عین حال، اگر با وجود مقدار کمی نور از سرعت شاتر بسیار پایین استفاده شود، تصویر بیش از حد روشن خواهد شد.

• حالت دستی

همانطور که از نامش پیداست، حالت "دستی" یعنی کنترل دستی کامل دیافراگم و سرعت شاتر. در این حالت میتوانید دیافراگم و سرعت شاتر را در هر مقدار که میخواهید به صورت دستی تنظیم کنید، و دوربین به شما امکان کنترل کامل بر نوردهی را میدهد. برای مثال، اگر از صحنه ای عکاسی میکنید که منطقه بسیار روشنی دارد، ممکن است دوربین نوردهی را نادرست حدس بزند و بقیه عکس را بیش از حد تاریک یا روشن کند. در این موارد میتوانید دوربین را روی حالت دستی قرار دهید، سپس مقدار نور در قسمت های تاریک تر و روشن تر را اندازه گیری کنید و نوردهی را با تنظیمات خودتان انجام دهید. اگر باید مطمئن باشید که سرعت شاتر و دیافراگم در چندین نوردهی ثابت هستند، حالت دستی برای سازگاری نیز مناسب است. برای مثال، برای عکاسی صحیح پاناروما، همه عکس هایی که می خواهید کنار هم قرار دهید، باید سرعت شاتر و دیافراگم یکسان داشته باشند. در غیر این صورت، برخی از تصاویر تاریک تر خواهند شد، در حالی که برخی دیگر روشن تر هستند. وقتی که سرعت شاتر و دیافراگم را در حالت دستی روی مقدار دلخواه تنظیم کردید، تصویر شما دارای نوردهی ثابتی خواهد بود.

این حالت فقط در شرایط خاص پیشنهاد میشود، مثلا هنگام عکاسی پاناروما یا استفاده از فلاش برای عکاسی

کجا می توانم حالت های دوربین را تنظیم کنم؟

تنظیمات حالت دوربین در تمام دوربین های حرفه ای و نیمه حرفه ای به وضوح قابل مشاهده است. یک دایره بزرگ قابل چرخش است که حالت های ذکر شده مانند "P"، "S"، "A" و "M" در دوربین های DSLR نیکون و "P"، "Tv"، "Av" و "M" در دوربنی های DSLR کنون روی آن قرار دارد. در اینجا تصویری از این کلید در دوربین DSLR نیکون Nikon D5000 قرار داده شده است (دایره قرمز) :

و دوربین کنون Canon 50D :

در دوربین های پیشرفته، دکمه تنظیم حالت ممکن است به این شکل نباشد، نگاهی به تصویر دوربین نیکون Nikon D300s بیندازید، جایی که این کلید به صورت دکمه "Mode" در قسمت بالا سمت راست دوربین قرار دارد.

در مورد ISO چطور؟

در بیشتر دوربین های DSLR - آی اِس او در حالت های ذکر شده دوربین تغییر نمیکند در نتیجه باید آن را به صورت دستی تنظیم کنید. اگر نمیخواهید همیشه ISO را به صورت دستی تنظیم کنید و ویژگی "ISO خودکار" را در دوربینتان داشته باشید آن را فعال کرده و سپس حداکثر ISO را روی "800-1600" حداقل سرعت شاتر را روی 1/200 ثانیه تنظیم کنید. اگر مقدار نویز زیادی را مشاهده کردید، حداکثر مقدار ISO را کاهش دهید. اگر ویژگی "ISO خودکار" را ندارید، پس ISO را روی حداقل بگذارید و در شرایط کم نور آن را افزایش دهید.

در مورد حالت های دیگر دوربین چطور؟

بیشتر دوربین های متوسط و نیمه حرفه ای حالت های دیگر مانند "پرتره"، "ماکرو"، "ورزشی" و "شب" را در تنظیمات خود دارند.